Arıcılığın tarım içindeki önemi
Arıcılık çeşitli tarım kollarıyla birlikte uyumlu bir şekilde yürütülebilen ve toprağa bağlı kalınmaksızın yapılabilen bir hayvancılık koludur. Tarım işletmelerini, Bitkisel üretim işletmeleri ve Hayvansal üretim işletmeleri olarak 2 gruba ayırmak mümkündür. Arıcılık her iki grupla da yakından ilgilidir. Bir çiftlik sahibi zirai faaliyetlerinin yanı sıra arıcılık da yaparsa, hem arının gelirinden hem de zirai üretim artışından ek fayda sağlayabilir. Bu işletme şekilleri, dengeler bozulmadığı takdirde arıcılıkla uyum içinde yürütülebilir. Özellikle zirai ilaçlamalar bu dengeyi olumsuz yönde bozmaktadır.
Tablo 1. Türkiye’de 1956-1983 yıllar arasındaki kovan miktarı
ve bal üretimi.
Yıl | Eski Tip | Yeni Tip | Toplam | Bal | Bal | Balmumu |
| kovan,ad. | kovan,ad | .adet | ton | kg/kovan | ton |
1956 | 1,177,994 | 125,583 | 1,903,577 | 7,769 | 5.959 | – |
1960 | 1,302,000 | 195,400 | 1,497,400 | 9,690 | 6.514 | – |
1964 | 1,375,700 | 285,300 | 1,661,000 | 9,500 | 5.719 | 955 |
1968 | 1,344,023 | 442,531 | 1,786,554 | 12,930 | 7.231 | 1,184 |
1972 | 1,225,651 | 670,109 | 1,895,760 | 16,363 | 8.631 | 1,336 |
1976 | 1,007,628 | 1,019,121 | 2,026,749 | 24,061 | 11.516 | 1,762 |
1980 | 893,260 | 1,332,217 | 2,225,477 | 25,170 | 11.310 | 2,110 |
1984 | 756,191 | 1,905,209 | 2,661,400 | 35,620 | 13.384 | 2,513 |
1988 | 363,058 | 2,620,665 | 2,983,723 | 42,729 | 14.321 | 2,422 |
1989 | 340,020 | 2,740,640 | 3,080,660 | 40,180 | 13.043 | 2,316 |
Kaynak: Başbakanlık D.İ.E. Tarım İstatistikleri Özeti, 1989.
Arının çiçek tozu ve nektar toplamak için bütün çiçekleri dolaşması meyve ağaçları ve özellikle elma ağaçları açısından büyük önem taşımaktadır. Yapılan bir denemede etrafı arının girmesini engelleyecek bir malzemeyle kaplanan elma ağacının, hiç elma vermediği veya veriminin % 99 oranında azaldığı tespit edilmiştir. Çünkü elma ağaçları kendi kendilerini dölleyemezler. Ayrıca arının çiçekten çiçeğe dolaşması ve her seferinde aynı cins çiçekleri defalarca ziyaret etmesi, çiçeklerin kendi kendini döllemesi (yakın akraba evliliği veya kan yakınlığı) sonucu oluşabilecek genetik bozuklukların ortaya çıkmasını da önemli ölçüde engellemektedir. Bu sayede oluşan heterozigotluk nedeniyle meyveler daha bol ve kaliteli olur.
Arıların tozlanma yoluyla sağladıkları ürünün değeri bal ve balmumu üreterek sağladıklarının 10-20 katı kadar daha fazladır. Bu nedenle meyve bahçesi sahipleri ile tohumluk bitki yetiştirenler tarla ve bahçelerinde bal arısı kovanları bulundurmalıdırlar.
Bal arıları tarafından tozlanan meyvelerden; badem, elma, zerdali, şeftali, kiraz, üzüm, kavun, karpuz, armut, Trabzon hurması, erik, ahududu, çilek, tohumluk bitkilerden ise yonca, kuşkonmaz, karnabahar, lahana, havuç, kereviz, tırfıl, pamuk, salatalık, keten, soğan, biber, kabak, turp, kolza, şalgam, ayçiçeği ve bakla sayılabilir.
Arının dolaylı olarak toprağın erozyonunu önlediği ve gübrelenmesini sağladığı da ifade edilebilir. Meyve ve tohum üretimini gerek sanayi ve gerekse yabani bitkilerde arttırarak bitkilerin çoğalmasını ve dolayısıyla toprağın su ve rüzgar yoluyla erozyonunu engellediği ve toprağa karışan bitkilerle de gübrelenmeyi sağladığı söylenebilir. Çayır ve meraların yaşaması ve kalitesini de aynı yolla etkilediği ve hayvancılığa uygun ortamın sağlanması açısından dolaylı rol oynadığı ifade edilebilir.
