SÜLÜN YETİŞTİRME İLKELERİ

YETİŞTİRME İLKELERİ

3.1. İşletme Yerinin Seçimi
3.2. Büyütme İlkeleri
3.2.1. Aydınlatma
3.2.2. Sıcaklık
3.2.3.Yerleşim Sıklığı
3.2.4. Yemlik-Suluk Gereksinimi
3.2.5. Barındırma
3.2.6. Büyütme Döneminde Gelişme Denetimi
3.2.7. Civcivlerin Beslenmesi
3.3. Damızlık Yetiştiriciliği
3.3.1. Barındırma
3.3.2. Bakım, Yönetim ve Üretim Planlaması
3.3.3. Kuluçka İşleri
3.3.4. Damızlıkların Beslenmesi

Sülün yetiştirmede başlıca dört amaç vardır.

• Avlanma alanları için üretim
• Damızlık üretimi
• Zevk içi üretim
• Sülün eti üretimi

İşletmeler Pazar durumuna ve parasal olanaklarına göre bu amaçlardan biri ya da tümü için üretim yapabilirler. Örneğin bir sülün çiftliği, zevk için sülün yetiştirmek isteyenlere yavru veya yetişkin sülün satışı yapabilir. Diğer çiftliklere nitelikli damızlık satışı söz konusu olabilir. Kesilip temizlenmiş sülün eti satışından da para kazanmak düşünülebilir. Ayrıca özel ev alanları ve hayvanat bahçeleri için üretim ve satış sınırlı ölçüde de olsa mümkündür. Yabancı ülkelerde bu tip yerlere sıkça rastlanır. Ülkemizde de kimi büyük firmalar spor ve eğlence amacıyla avlanma çiftlikleri kurmaya başlamıştır. Kimi orman işletmelerinde ise çeşitli av kuşları üretimi yapılmaktadır.

Hangi amaçla üretim yapılmak istenirse istensin, sülün yetiştirmede kuluçka makinesi edinmek baş koşuldur. İşletmeci çevredeki Pazar durumuna göre hangi yönde üretime ağırlık vermek gerektiğini iyi hesaplamalıdır.

3.1. İşletme Yerinin Seçimi
[Konu Başlığı] [Sonraki Konu]

Sülün çiftliği kurulacak yerin seçiminde pazar durumu etkin rol oynar. Ayrıca üretim amacı da pazar istemine göre yönlendirilir. Örneğin avlanma alanları için üretim söz konusu ise, işletmenin bu tür yerlere yakın bir kesimde kurulması satış kolaylığı sağlar. Avlanma alanları ülkemizde henüz yenidir. Bu nedenle yeterli bir pazar olarak düşünülmemelidir. Ancak sülün çiftlikleri birinci derecede sülün eti ve ayrıca hobi hayvancılığı için canlı sülün satışından gelir elde etmeyi amaçlayabilirler. Bu durumda işletme, büyük yerleşim alanlarına yakın bir yerde kurulmalıdır.

İşletme yeri seçilirken, panik yaratacak gürültülü yerlerden uzak kalmaya özen göstermek gerekir. Ayrıca koku, sinek vb gibi olumsuzluklara neden olmamak için kentlerin içinde ya da çok yakınında işletmenin kurulması doğru değildir. Bataklıklar, dere kenarları ve ormanlık alanlar da sülün çiftliği kurmaya elverişli değildir. Çünkü böyle yerlerde et yiyen yabanıl hayvanların bulunması olasılığı vardır. Bu hayvanlardan gelecek zararların önlenmeye çalışılması büyük güçlük yaratır.

Çiftlik yeri kumsal ve her mevsiminde drenaja uygun olmalıdır. Sülünlerin kuluçka makinesi ile üretilmesi söz konusu olduğundan işletmede kesinlikle elektrik bulunmalıdır. Bıldırcın ve tavuk çiftliği kurulurken yer seçiminde aranan diğer özellikler sülünler için de geçerlidir.

3.2. Büyütme İlkeleri
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Sülün yavruları büyütme döneminde büyük titizlik ister. İlk 6 hafta içinde çok sayıda ölümler ortaya çıkar. Bu süre içinde yaşama gücü ortalama % 92-96 düzeyindedir. Bu değeri bir ölçüt olarak almak ve ölümler % 8-10’u geçtiğinde büyütme koşullarında önemli bir aksaklığın varlığını düşünmek gerekir.

Büyütme döneminde karşılanması gereken en önemli koşullar yeterli sıcaklık, uygun yerleşim sıklığı, sürekli temiz ve taze su ile yeter ölçüde yemlik ve uygun yemdir. Kapalı büyütme uygulandığında havalandırma da önem taşır.

3.2.1. Aydınlatma
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Büyütme döneminde besi amaçlı büyütülen ilk dört hafta boyunca 3 watt/m2 olacak şekilde sürekli aydınlatma uygulanır. Daha sonra aydınlatma şiddeti yavruların ancak yem ve suyu görebilecekleri kadar düşürülür. Bu nedenle 0.3 watt/m2 aydınlatma yeterlidir. Genellikle 4. Haftadan itibaren aydınlık süre kademeli olarak azaltılır. 5. ve 6. Haftalarda aydınlık süre yaklaşık 18 saate, yedinci hafta 17, sekizinci hafta 16 saate kadar düşürülür. 9-16 haftalar arasında ise 14 saate inilir. Damızlık sülünler için daha kısa süreli aydınlatma programları önerilmektedir. Örneğin, ilk 10 gün sürekli aydınlatma, 3. Haftaya kadar kademeli azaltarak 0.3 Watt/m2 şiddete 7-8 saat olacak şekilde artırılması uygulanabilir. Yumurtlama dönemi boyunca 14 saat aydınlık süre sabit tutulur.

3.2.2. Sıcaklık
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Büyütme kümeslerinde gerekli sıcaklık konusunda farklı öneriler vardır. İlk haftaya radyan altında ve civciv sırt yüksekliğinde ölçülen sıcaklığın 35-37 0C olması ve her hafta 2.8-4 0C azaltılması önerilmektedir. Kümes sıcaklığı ise 25 0C olmalıdır. Sülün yavruları sıcaklık istemleri değişik durumlara göre farklılık gösterebilmektedir. Tavuk civcivlerinin büyütülmesindeki gibi temel ilkeler sülün yavruları içinde geçerlidir. Ancak ısı enerjisinden tasarruf sağlamak yönünden daha düşük sıcaklıklarda büyütülme olanaklarının araştırılmasında yarar vardır. Büyütme kümesinde ısıtma için elektrik, tüp gaz vb çeşitli enerji kaynakları kullanılabilir. Yerde büyütmede tüp gaz ile çalışan radyanlar daha tercih edilmelidir. ıntra-fuj ampuller hem kanibalizmi önleme hem de denetim kolaylığı bakımından uygundur. Ampuller yerden 45-60 cm yüksekte asılmalı ve yükseklik ayarlanabilir olmalıdır.

3.2.3. Yerleşim Sıklığı
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Sülün büyütmede yerleşim sıklığı bakımından da farlı bildirişler görülmektedir. 0-4 hafta arasında metre karede 5.5 sülün, 4-16 haftalar arasında ise 1.2 adet sülün barındırılabileceğini, başka bir kaynakta ilk 4 hafta içinde metre kare alanda 30-35 civciv büyütülebileceği belirtilmektedir. 4. Haftadan sonra yavruların ilk kez dışarı çıkmalarına izin verildiğinde her yavru başına 0.4 m2, 7. Haftadan sonra ise 2 m2 alan önermektedir. 7. Hafta yavruların tam olarak açıkta barındırılabilecekleri yaştır.

3.2.4. Yemlik-Suluk Gereksinimi
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Büyütme döneminde her 100 civciv için 4 m yemlik, 2m uzunluğunda suluk gereklidir. Dönemlere göre civciv başına yemlik gereksinimi aşağıda verilmiştir.

1-10 gün : 2.5 cm

11-42 gün : 5.0 cm

43-98 gün : 7.5 cm

Büyütme döneminde sülün yavruları genellikle tüketilen her 1 kg yeme karşılık 2.5-3.0 kg su tüketirler. Sıcak havalarda ise bunun iki katı su hesaplamak gerekir. Aslında su sülünlerin önlerinde temiz ve taze olarak her zaman hazır bulunmalıdır. Suluklar içine renkli taş ya da benzeri bir şey koymak uygun olur. Bunun iki yönlü yararı vardır. Hem yavruları suya cezbe der hem de boğulmaktan korur.

3.2.5. Barındırma
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Sülünler ilk üç hafta mutlaka kapalı kümeste barındırılmalıdır. Büyütme kümesinin yalıtımlı olması ısıtma kolaylığı ve ısı enerjisinden artırım sağlar. Kümes tabanı beton olmalı, üzerine kaba kum ve beyaz talaş serilmelidir. Sülün yavruları yerde ve ana makinelerinde olmak üzere iki yöntemle büyütülebilir. Yetiştiricilerin çoğu genellikle ilk 7-10 gün ana makinelerinde, daha sonra yerde büyütme uygulamaktadır.

Boyutları 3.75 x 3.75 olan bir büyütme bölmesinde 450 yavru büyütülebilir. Yavrular 3.5 haftalık olduklarında büyütme bölmesine bağlantılı olan gezinme bölmelerine çıkarılabilir. Gezinme bölmelerinin ölçüleri ise 7.5 x 7.5 m olmalıdır. Gezinme bölmelerine yeşillik ekilmelidir. Bunun iki yararı vardır; hem yavrular için bir yem hem de örtü ödevi görür.

Yavrular 7 haftalık olduklarında mutlaka büyütme bölmelerinden uçuş bölmelerine alınırlar. Bu bölmelerin ölçüleri 15 x 45 m olarak yapılmakta ve her bölmede 300 sülün barındırılmaktadır. Burada her sülün başına 2-2.4 m2 alan önerilir. Her uçuş bölmesinde birkaç adet yatay tünek tahtası bulunmalıdır. Bunlar sülünlerin içgüdüsel tüneme gereksinimlerini giderdiği gibi, kanibalizm durumunda bir kaçış yeri olarak da işe yarar. Bölmeden bölmeye geçişi sağlamak için bölmelerin köşelerinde kapılar bulunmalıdır. Ayrıca her üç bölme için bir yakalama bölmesi yapılmalıdır. Bu bölmeler için 4 x 7 m ölçüleri uygundur.

Sülünler satış yada kesim zamanı geldiğinde 100-125 adetlik küçük kümeler halinde yakalama bölmelerine sürülür ve burada balık ağzına benzer bir naylon ağ ile yakalanırlar. Ağın delikleri 2.5 cm’ den daha büyük olmamalıdır. Aksi halde sülünlerin başları deliklerden geçebilir. Yakalama ağı veya kepçesinin çapı da 45-50 cm olmalıdır. Beş haftadan daha büyük olanlar kanatlarından tutulur ve böylece uçmaları, kanat kırılmaları önlenmiş olur; ayrıca tırnakları da yakalayanı incitmez.

Gerek büyütme kümeslerinin gezinme yerlerinde gerekse uçuş bölmelerinde değişik bitki tohumları ekilerek yeşillik sağlanır. Bunun için toprak temiz ve mikroplardan arındırılmış olmalıdır. Bölmelerde yavrular gelecek sonbaharın sonlarına kadar kalırlar. Ekim için toprağın ilkbahara kadar işlenmesi mümkün değildir. Ancak ilkbaharda ekim ne kadar erken yapılırsa bitkilerin o kadar çabuk büyümeleri sağlanır. Olanaklara göre değişik bitki tohumlarından karışım yapılarak ekilebilir. Gezinme ve uçuş bölmeleri için arpa, yulaf, sarı mısır, ayçiçeği, sorgum ve sudan otu gibi değişik bitkilerden bir karışım uygun olur. Arpa, yulaf gibi bitkiler sülünlerin yemesi için ayçiçeği ise gölgelik olarak uygundur.

3.2.6. Büyütme Döneminde Gelişme Denetimi
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Büyütme döneminde yavruların iyi gelişip gelişmediklerini denetlemek ve standartlarla karşılaştırılmak işletmenin başarısı için önem taşır. Sülünlerde ilk 6 hafta erkeklerin, 10-14. Haftalar arasında da dişilerin gelişme hızı yüksektir. 30. Hafta dişilerin bıldırcınlarda olduğu gibi erkeklerden daha yüksek ağırlığa ulaşırlar. Sülün yavrularının çeşitli dönemlerdeki ağırlıkları aşağıdaki gibi saptamıştır.

Çizelge 1. Açıkta ve kapalı büyütme koşullarında sülünlerin gelişimi

Çizelge 2. Sülünlerin çeşitli verim özellikleri

Bir başka çalışmada sülünlerin gelişme özelliklerine ilişkin saptanan bulgular Çizelge 2’de verilmiştir. Aynı çalışmada 16. Haftada kesime giden 350 adet erkek sülünde saptanan kesim ağırlığı 1140 ile 1400 g arasında değişmiş ve ortalama 1288 g olmuştur. Karkas ve karkas parçalarının randımanları ise Çizelge 3’ de verilmiştir.

Çizelge 3. Erkek sülünlerin 16. Hafta kesim sonuçları

3.2.7. Civcivlerin Beslenmesi
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Sülünlerin erken dönem beslenmesinde bıldırcınlarda olduğu gibi hindi başlama yemleri uygundur. İlk 4 hafta boyunca % 24-29 proteinli başlama yemleri gerekmektedir. Bu süre içinde her civciv başına 400 gram yem hesaplamak gerekir. Sülün başına 5-18 hafta arası 7 kg yem tüketimi hesaplamak gerekir. Dişiler 25. Haftaya kadar 11.5-12 kg, erkekler ise 10 kg civarında yem tüketmektedir.

Yavrular büyütme kümesleri veya ana makinelerine alındıklarında hemen yem ve su verilmelidir. İlk birkaç gün gazete kağıdı, karton vb düz yüzeyler üzerinde ya da yumurta viyollerinde yem verilir. Bu durum yavruların yem yemeye alışmalarını sağlar. Yaklaşık 3-4 gün sonra gazete kağıtları kaldırılarak küçük civciv yemlikleri kullanılır. Yemlikler üzerinde yavruların yemliklere girmesini önleyecek bir düzenek bulunmalıdır. Bu yapılmazsa hem yem kaybı artar, hem de yemin mikroplarla bulaşma olasılığı artar.

Hava koşullarına bağlı olarak civcivler 3,5-4 haftalık olduklarında gezinme yerlerine çıkarılırlar. Bu sırada civcivler sağlıklı görümlü ise ve iyi tüylenmişlerse başlama yeminden gelişme yemine geçilebilir. Gelişme yemi %18-20 düzeyinde ham protein içerir. Hem civciv yemine hem de gelişme yemine koksidiastat katılmasında yarar vardır.

Gaga kesimi uygulanırsa yemliklerde fazla miktarda yem bulunmasına özen göstermek gerekir. Ayrıca her 100 civciv başına 500 gr mermer tozu verilmesi sürdürülür. Mermer tozu 10. Haftadan sonra kaba öğütülmüş tipte (tavuk tipi) olmalıdır. Bu yaştan sonra verilecek gelişme yemi de pelete dönüştürülebilir.

Yavrular büyüdükçe protein gereksinimi de azalır. Başlangıç ve gelişme yemlerinin besin madde içerikleri sırasıyla çizelge 4 ve çizelge 5’ de verilmiştir. Yaklaşık 10-12 haftadan sonra normal yeme dane yemlerde karıştırılabilir.

Çizelge 4. Sülün yavrularının 0-4 hafta arasındaki dönemde çeşitli enerji düzeylerine göre önerilen besin maddeleri (%)

Çizelge 5. Sülün yavrularının 5-12 hafta arasındaki dönemde çeşitli enerji düzeylerine göre önerilen besin maddeleri(%)

3.3. Damızlık Yetiştiriciliği
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

3.3.1. Barındırma
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Damızlık sülünlerin barındırılması için yanları ve üstü kümes teli ile çevrili olan 2-3 m yükseklikte kuşluklar kullanılır. Kümes teli kalınlığının 1.6-1.8 mm, ızgara aralıklarının ise 15-20 mm olması önerilir.

Barındırmada temel kurallar, kuşlukların sakin bir yerde yapılması, rüzgar, soğuk ve yağmurdan korunması; tabanın kuru olması ve kum serilmesidir. Tabanın bir bölümünde doğal bitki örtüsü bulunması da yararlı olur. Kuşluklarda ayrıca tünek, yemlik, suluk ve folluk bulunur. Sulukların doğal ortama benzer biçimde akar suluk olması önerilir. Sülünler her dönemde sessizlik ister. Herhangi bir koku, uçmalarına ve tellere çarpmalarına neden olur. Bunun sonucunda incinmeler, hatta ölümler meydana gelebilir. Tünek bulundurulması sülünlerin doğal gereksinimlerini karşılama bakımından yararlı olur. Ancak tünek yokluğunda önemli bir sakınca ortaya çıkmaz. Tünek yüksekliği 1.2-1.5 m, tünek tahtası kalınlığı 3-5 cm olmalıdır. Tüneklerin duvardan veya tel çitten uzaklığı ise en az 50-60 cm olarak önerilir. Böylece özellikle erkeklerin kuyrukları tüneme sırasında zarar görmemiş olur.

Damızlıkların barındırılacağı kuşluklar tam olarak açık yapılabileceği gibi, yarı açık olarak da düşünülebilir. Yarı açık kuşluklarda sülünlerin gerektiğinde doğal koşullardan gizlenebileceği, korunabileceği gizli bir bölme bulunur. Buna bağlı olarak tel çitle çevrili gezinme yerleri vardır. Bu tip kuşluklar için önerilen ölçüler aşağıda verilmiştir.

Kapalı Bölüm Gezinme Bölümü

Derinlik1.5 – 2.55.0 – 6.0

Genişlik3.0 – 4.03.0 – 4.0

Yükseklik 2.5 – 3.02.5 – 3.0

Damızlık sülünler kuşluklarda tek erkekli; ya da erkekli kümeler halinde barındırılabilir. Her ikisinde de bir erkek için 7 dişi hesaplamak gerekir. Çok erkekli gruplar bakım-besleme kolaylığı yanında yüksek döllülük oranı sağlanması bakımından da yeğlenmelidir. Hangi tip barındırma olursa olsun, sülün başına 4-5 m2 ‘lik alan düşecek biçimde bölmelerin ayarlanması gerekir. açık bölmelerde barındırma uygulanırsa , kış aylarında yağmur ve rüzgardan korumak amacıyla sürekli yeşil kalan bodur ağaç ya da çalıların bulunmasında yarar vardır.

3.3.2. Damızlıkların Bakım-Yönetim ve Üretim Planlaması
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Ekim ayı gelecek yılın planını yapmak için uygun bir zamandır. Hedeflenen satışlar damızlık sürünün büyüklüğünü belirlemede etkilidir. Burada göz önüne alınması gereken diğer noktalar, sülün başına bir mevsimde üretilebilen yumurta sayısı veya günlük yumurtlama randımanıdır. Alınan yumurtalardan yaklaşık % 10-12 kadarının kuluçkalık nitelikte olmadığını ve kuluçka randımanının % 70-75 dolayında olduğunu ve her dişiden bir mevsimde 55-60 yumurta alabileceğini düşünürsek bir dişi başına yılda veya mevsimde 30-40 kadar yavru üretilebilir.

İşletmenin başarısı için damızlık sürünün seçimi, bakımı, yönetimi ve beslenmesi önem taşır. Sülünler her yıl Mart sonunda yumurtlamaya başlar ve eğer açıkta barındırma uygulanıyorsa yumurtlamayı Temmuz sonuna dek sürdürürler. Bu süre içinde her sülün 55-60 dolayında yumurta verir. Bundan dolayı damızlık sürü her zaman ilk çıkan yavrulardan kurulmalıdır. Damızlık sürüyü oluşturacak bireylerin seçiminde vücut yapısı, ağırlık, tüylenme ve fiziksel kusurlar ölçüt olarak ele alınır. Bireysel verim denetimi ve pedigrili yetiştirme yapılabilirse, seçim için daha başka ölçütler üzerinde de durulur. Ancak, pratik yetiştiricilikte bunun uygulanması büyük yük getirir. Seçim için en uygun zaman Ekim ayıdır. Seçilenler diğerlerinden ayrı olarak damızlık bölmelerine yerleştirilir. Damızlık sülünlerde 2. Haftada gaga kesimi mutlaka yapılmalı, kış döneminde tüm sülünlerde gaga düzeltilmesi ve erkeklerde ise mahmuzun köreltilmesine dikkat edilmelidir.

Erkek – Dişi Oranı

Damızlık erkek ve dişileri kış boyunca bir arada tutmak, dövüşme eğilimini azaltmak bakımından önem taşır. Damızlık erkek sayısı her 7 dişiye bir erkek düşecek şekilde ayarlanmalıdır.

Ancak incinen, hastalanan ya da ölenlerin yerine yenilerinin konulması için bir miktar yedek erkek bulundurmakta yarar vardır. Geceleyin yumurtlanan yumurtalarda % 40 düzeyine varan dölsüzlük söz konusudur. Dölsüzlük açısından kuluçka mevsimindeki aylar (Nisan, Mayıs, Haziran) arasında farklılık yoktur.

Yumurta Verimi

Gerek yumurtlama başlangıcı, gerekse sülün başına yumurta verimi bölgelere, iklim koşullarına ve beslenmeye bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Yumurtaya başlama yaşının uygulanan aydınlatma programına göre 30-38 hafta arasında değiştiği bildirilmektedir. sülünlerde yumurtlama yaşı 41. Hafta olarak belirlenmiş ve bir mevsimde dişi başına ortalama 52.96 adet yumurta elde etmişlerdir. Yumurta ağırlığı 33.36 g olarak bildirilmiştir. Aynı çalışmada döllülüğü % 81.39, çıkış gücü ve kuluçka randımanını sırası % 78.45 ve % 63.85 olarak saptamışlardır.

Kimi sürülerde mevsim boyunca 55-60 adet olan yumurta verimi 70- 80 adete kadar çıkabilmektedir. Sülün yumurtalarının özellikleri konusunda yapılan araştırmalar sınırlıdır.

Çizelge 6. Sülün yumurtalarının Fiziksel özellikleri

Damızlıklarda Ağırlık Kontrolü

Kış boyunca damızlık sülünler yeterli ve dengeli beslenmelidir. Yağlanmaya neden olacak aşırı besleme doğru değildir. Çünkü yağlanan sülünlerde yumurta verim azalır, yumurta kabuk niteliği bozulur ve genellikle döllülük oranı düşer. Yağlanmayı önlemek için canlı ağırlık denetlenmelidir. Yumurtlama dönemi başında dişi damızlıkların ağırlıkları 1 kg dolayında olmalıdır. Ege bölgesinde yetiştirilen sülünlerin eşeysel olgunluk yaşında ağırlıkları erkekler: 1170 g, dişiler : 1066 g olarak saptanmıştır. (Çizelge 7) Dişi ağırlıkları ve kuluçka sonuçları arasında çok sıkı bir ilişki vardır. Dişilerin ağırlığı arttıkça kuluçka sonuçları kötüleşir.

Çizelge 7. Dişi ağırlıklarının kuluçka sonuçlarına etkileri

Damızlıkların yağlanmasını önlemek için kış boyunca beslenmelerinde titizlik göstermek ve gerekirse sınırlı besleme uygulamak yararlı olur.

3.3.3. Kuluçka İşleri
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]

Yumurta Toplama

Kuluçkada iyi sonuçlar alabilmek için yumurtalar sık sık toplanmalı; sağlam, temiz ve büyük yumurtalar makineye konulmalıdır. Sülünlerde yumurta verimi ve döllülük düşük olduğundan, sülün başına yavru üretimini arttırmak bakımından yumurta toplamada titiz davranmak gerekir. Yumurtlama mevsiminde yumurtalar kuşluklardan günde en az üç kez toplanmalıdır. Çok sıcak ve çok soğuk olmayan günlerde yumurtaların, saat 11.00, 14.00 ve 16.00’ da olmak üzere günde üç kez toplanması yeterlidir. Yumurtalardan kuluçkalık nitelikte olmayanların oranı % 3 civarındadır. Uygun olmayan koşullarda bu oran % 20’ye kadar çıkabilmektedir. Damızlık bölmelerinde folluk olsa da sülünler genellikle yere yumurtlamayı yeğler. Bu durumda ve özellikle nemli havalarda yumurtaların kirlenmesi olasılığı artar. Bu nedenle kirli yumurtaların yıkanmasında yarar vardır. Yıkamada 43-46 0C sıcaklıkta su kullanılır. Yumurtalar böyle bir suda 3 dakikadan daha uzun süre tutulmamalıdır. Sudan çıkarılan yumurtalar havada kurumaya bırakılır.

Yumurtaların Depolanması

Yumurtaların biriktirilmesi zorunluluğu varsa yumurta koruma odasının sıcaklılığı 13-18 0C arasında ve oransal nemi de % 70 dolayında olmalıdır. Yüksek oranda çıkış gücü sağlayabilmek için koruma odasında en çok bir hafta bekletilmelidir.

Kuluçka Koşulları

Diğer kanatlı yumurtaları için etkili olan sıcaklık, nem, çevirme ve havalandırma gibi kuluçka koşulları sülün yumurtaları için de geçerlidir. Sülün kuluçkacılığı ile ilgili bilgilerin yetersiz olduğu durumlarda genel kuluçka ilkeleri göz önüne alınmalıdır. (Çizelge 10)

Kuluçka makinesinde ön gelişme için 21 gün boyunca 37.6 0C sıcaklık ve % 56-58 düzeyinde oransal nem önerilmektedir. Yumurtalar 21. Günde çıkış bölmesine alınır ve burada sıcaklık 37.2 0C’ ye düşürülür. Nem ise % 73’e yükseltilir. Makinenin çıkış yerine 21. Günde alınan yumurtalar burada 2-3 gün tutulur ve çıkış sağlanır. Otomatik çevirme olmayan kuluçka makinelerinde çevirme, çıkış gücünü etkileyen önemli bir konudur. Günde 5 kez çevirme ile % 69.2, günde 24 kez çevirme ile de % 92.9 oranında çıkış gücü sağlanmaktadır.

Sülün yetiştirmenin karlı bir üretim dalı olması için, döllülüğü etkileyen etmenlerin araştırılması ve sülün başına üretilen yavru sayısının arttırılmasına gereksinim vardır.

Çizelge 8. Çeşitli kanatlı türlerinde kuluçka süresi ve kuluçka koşullarına ilişkin bilgiler

Çıkış bölmesinde yavruların sıçramasına engel olmak için çıkış tablalarının üstü kapalı olmalıdır. Çünkü yavrular canlı ve hareketlidir. Çıkış tablalarının altı ise delikli veya ızgaralı olmalıdır. Yavrular tırnakları ile daha rahat tutunabilirler. Böylece kaymalarından ileri gelebilecek kalça çıkıklığı önlenmiş olur. Yavrular makinenin çıkış bölmesinden her 3 saatte bir alınır ve kenarları delikli karton kutulara konulur. Bu kutularda yaklaşık 30 0C sıcaklıkta tüylerin kuruması sağlanır. Sülün yumurtaları mevsim başlangıcında haftada bir kez, daha sonraları ise iki kez makineye konulmalıdır. Pazartesi çıkarılması istenen yavrular için Çarşamba öğleden sonra, Perşembe günü çıkarılmak istenenler için de Cumartesi öğleden sonra makineye yumurta konulur.

3.3.4. Damızlıkların Beslenmesi
[Konu Başlığı] [Önceki Konu]

Yumurtlama dönemi kısa olduğu için bu dönemde sınırlı besleme yapılmaz. Mart başından başlayarak damızlıklara damızlık yemi verilmelidir. Ayrıca vitamin ve mineral madde katkısı embriyo gelişimi bakımından olumlu sonuç verir. Normal yumurtlama dönemi boyunca her sülün toplam 11 kg kadar yem yer. Yani sülün başına günlük yem tüketimi 80-85 gramdır. Bu miktarlar üzerinden yem tüketiminin denetlemesinde yarar vardır.

Çizelge 9. Damızlık sülünler için çeşitli enerji düzeylerine göre önerilen besin maddeleri (%)

Gelişme yemi Şubat ortasına veya Mart başına doğru damızlık yemine dönüştürülür. Damızlık seçimi uygulandıktan sonra ayrılan erkek ve dişi sülünler Çizelge 9’da içeriği verilen yemlerle beslenir. Damızlık yemi % 3 dolayında kalsiyum içermelidir. Yumurtlama başladığında damızlık yemi dışında herhangi bir dane yem verilmesi önerilmez.
damızlık sülün yumurta ürgüp göreme – damizlik-sulun-yumurta-urgup-goreme

“sülün””kesim ağırlığı” – sulunkesim-agirligi

bıldırcın yetistirme – bildircin-yetistirme

sülün ötüşü – sulun-otusu

sülün yetiştirme çiftliği – sulun-yetistirme-ciftligi

Sülün Yetiştirme Çiftliği – sulun-yetistirme-ciftligi

sülün yetiştirme çiftlikleri – sulun-yetistirme-ciftlikleri

sulun yetistirme yerleri – sulun-yetistirme-yerleri

sülün yetiştiriciliği – sulun-yetistiriciligi

Sülünlerde yavru beslenmesi – sulunlerde-yavru-beslenmesi

DİŞİ SÜLÜN ÖTÜŞÜ – disi-sulun-otusu